Na skutek chorób nowotworowych każdego roku umiera prawie 10 mln osób na świecie, z czego 100 tys. w Polsce. Jednym z najczęściej występujących nowotworów jest rak skóry. Jakie postacie może przybrać nowotwór skóry i jaka profilaktyka raka skóry przynosi najlepsze efekty? Tego dowiesz się z artykułu!
Rodzaje nowotworów skóry
Pierwszym skojarzeniem na hasło „rak skóry” jest dla większości osób czerniak. Nic dziwnego, o tej chorobie słyszy się najczęściej, także dzięki szeroko zakrojonym akcjom informacyjnym w mediach. Warto jednak mieć świadomość, że nowotwory skóry obejmują szeroką grupę chorób. Najczęściej chorujemy wcale nie na czerniaka, a na raka podstawnokomórkowego skóry. Dotyczy on zwłaszcza osób w podeszłym wieku, ale ludzie młodzi również są na niego narażeni. Cechuje go powolny przebieg, rzadko daje też przerzuty. Wcześnie wykryty jest niemal w 100% wyleczalny. Znacznie bardziej złośliwą odmianą, dająca przerzuty do innych tkanek, jest rak kolczystokomórkowy (zwany także płaskonabłonkowym). Im szybciej zostanie wykryty, tym mniejsza szansa, że doszło do przerzutów, a co za tym idzie – lepsze rokowania dla pacjenta. W końcu wspomnieć należy też o czerniaku, który stanowi zaledwie 2% wszystkich nowotworów skóry, ale za to jest niezwykle złośliwy. Rosnąca ekspozycja na promieniowanie UV przyczynia się do dynamicznego wzrostu zachorowań u coraz młodszych osób. Niestety leczenie tego raka skóry jest bardzo skomplikowane i nie zawsze skuteczne, a szybkie rozpoznanie i zapobieganie chorobie mają ogromne znaczenie.
Rak skóry – profilaktyka
Na ryzyko zachorowania na nowotwór skóry mają wpływ czynniki biologiczne, fizyczne, chemiczne i mechaniczne. Znaczenie ma np. wiek, karnacja czy przyjmowanie leków immunosupresyjnych. Na niektóre z tych czynników nie mamy wpływu, jednak możemy kontrolować najważniejszy czynnik środowiskowy, jakim jest ekspozycja na promieniowanie UV. Dermatolodzy nie pozostawiają złudzeń - najlepiej w ogóle nie wystawiać nieosłoniętej skóry na słońce w godzinach od 10 do 14, a za każdym razem, gdy wychodzi się na zewnątrz – niezależnie od pogody, zachować podstawowe środki ostrożności. Należą do nich stosowanie kremów i okularów z filtrem, noszenie nakrycia głowy oraz osłanianie skóry odzieżą. Nie poleca się również długiego opalania oraz korzystania z solarium. Profilaktyka raka skóry powinna obejmować również regularne oglądanie ciała pod kątem powstania niepokojących zmian, a także kontrolowanie już posiadanych znamion. Jeśli tylko zauważymy zmianę ich koloru, barwy lub kształtu, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Badaniem pomocnym przy odróżnieniu raka od niegroźnych zmian jest dermatoskopia. W Łodzi wykonuje się ją np. w przychodni Salve (https://salve.pl/przychodnie/oferta/badania-diagnostyczne/dermatoskopia/). Osoby posiadające znamiona i pieprzyki powinny profilaktycznie poddać się temu badaniu raz do roku, najlepiej tuż po sezonie letnim.
Rak skóry – leczenie
Skoro już wiemy, jak groźny może być rak skóry, zapobieganie mu powinno być priorytetem każdego z nas. Niestety nie zawsze profilaktyka raka skóry okazuje się wystarczająca i dochodzi do rozwoju choroby. Na wyleczalność nowotworu ma wpływ oczywiście jego rodzaj, ale też stadium rozwoju w momencie wykrycia. Co 2-3 miesiące powinno się więc wykonywać samobadanie, a raz na rok dodatkowo badanie dermatoskopowe, w Łodzi np. we wspomnianej wcześniej przychodni Salve. Po wykonaniu dermatoskopii lekarz podejmuje decyzje o ewentualnym skierowaniu pacjenta na bardziej zaawansowane badania diagnostyczne (np. histopatologia zmiany) oraz o sposobie leczenia. W przypadku drobnych, powierzchniowych ognisk bez przerzutów wystarczy zwykle stosowanie specjalistycznych maści. Czasami konieczne może okazać się wycięcie zmiany, a także chemioterapia lub radioterapia, zgodnie z decyzją specjalisty. Po zastosowanym leczeniu operacyjnym przez kilka kolejnych lat zalecana jest obserwacja miejsca oraz kontrole lekarskie co 3 do 6 miesięcy, a także ocena okolicznych węzłów chłonnych.
