Waleria Marrené-Morzkowska i najstarsza powieść o Łodzi Wśród kąkolu

Łódź skrywa literackie tajemnice, które sięgają XIX wieku! Czy wiecie, że pierwsza powieść o naszym mieście powstała już w 1890 roku? Poznajcie fascynującą historię Walerii Marrené-Morzkowskiej i jej dzieła, które przez lata pozostawało w cieniu.
- Łódź na kartach zapomnianej powieści Walerii Marrené-Morzkowskiej
- Waleria Marrené-Morzkowska – kobieta wyprzedzająca swoje czasy
Łódź na kartach zapomnianej powieści Walerii Marrené-Morzkowskiej
W sercu XIX-wiecznej Łodzi pojawiła się nieznana szerzej opowieść, która dziś zyskuje zasłużone miejsce w historii miasta. Waleria Marrené-Morzkowska, pisarka i feministka epoki pozytywizmu, stworzyła w 1890 roku powieść zatytułowaną „Wśród kąkolu”. To właśnie ten utwór uchodzi za najstarszą literacką relację poświęconą Łodzi – miastu dynamicznie rozwijającemu się w tamtym czasie.
Powieść ukazywała się na łamach „Biesiady Literackiej” od lipca do grudnia 1890 roku, jednak nie zdobyła wtedy większego rozgłosu. Zaskakujące jest to, że mimo swojej wartości, nigdy nie doczekała się pełnego wydania drukiem za życia autorki. Przyczyną mogły być skomplikowane relacje między Marrené-Morzkowską a Henrykiem Elzenbergiem – adwokatem i redaktorem „Dziennika Łódzkiego”, który miał wpływ na kształtowanie opinii o mieście. Konflikt dotyczył przede wszystkim różnic w postrzeganiu społeczności łódzkich Żydów oraz niemieckich mieszkańców miasta.
Waleria Marrené-Morzkowska – kobieta wyprzedzająca swoje czasy
Autorka „Wśród kąkolu” to postać niezwykle barwna i ważna dla polskiej literatury pozytywistycznej. Jej twórczość obejmuje ponad dwadzieścia dzieł prozatorskich, głównie romansów, które często poruszały tematykę emancypacji kobiet – zagadnienie niezwykle aktualne również dzisiaj. Pierwszą powieść wydała już w 1857 roku pod tytułem „Nowy gladiator”.
Marrené-Morzkowska zmarła w Warszawie 10 października 1903 roku, pozostawiając po sobie spuściznę literacką, która dopiero teraz zaczyna być odkrywana na nowo. Jej „Wśród kąkolu” poprzedza inne znane dzieła o Łodzi, takie jak „Bawełna” Wincentego Kosiakiewicza (1895) czy słynna „Ziemia obiecana” Władysława Reymonta (pierwsze wydanie książkowe z 1899 roku).
Dziś warto przypomnieć tę pionierską powieść i jej autorkę, by lepiej zrozumieć początki literackiego portretu Łodzi – miasta pełnego kontrastów i przemian.
Na podst. Urząd Miasta Łodzi
Autor: krystian