Główne obchody obchody 78. rocznicy Likwidacji Litzmannstadt Ghetto i 80. rocznicy Wielkiej Szpery odbędą się 29 sierpnia, a wydarzenia towarzyszące zaplanowane zostały w dniach 22 sierpnia–11 września.
Rocznica likwidacji Litzmannstadt Ghetto
Symboliczną datą likwidacji Litzmannstadt Ghetto jest 29 sierpnia. To właśnie w tym miesiącu 1944 r. z łódzkiego getta do Auschwitz-Birkenau zostali wywiezieni ostatni mieszkańcy zamkniętej dzielnicy. Potem niemieccy okupanci zlikwidowali getto. Tym samym Łódź, która przed wojną była bardzo ważnym ośrodkiem żydowskiej kultury, nauki i handlu, utraciła mieszkańców, który ją współtworzyli.
Rocznica Wielkiej Szpery
We wrześniu 2022 roku przypada także 80. rocznica tzw. Wielkiej Szpery, w wyniku której do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem wywieziono oficjalnie ponad 15 tysięcy osób, w tym niemal wszystkie dzieci poniżej 10 roku życia, chorych i osoby starsze, ale w rzeczywistości liczba ta sięgała 20 tysięcy. To wydarzenie ostatecznie zakończyło trwającą od stycznia do września 1942 r. akcję deportacji Żydów, której ofiarą padło ponad 70 tysięcy osób.
W programie tegorocznych obchodów, upamiętniających te tragiczne wydarzenia, są uroczystości główne na cmentarzu żydowskim i na stacji Radegast. Zaplanowane uroczystości odbędą się w dniu ostatniej wywózki z getta – 29 sierpnia.
W programie znalazły się także spacery, wykłady, pokazy filmowe, edukacja oraz spotkania z Ocalałymi. Swoją historię opowie wielki przyjaciel Łodzi, Leon Weintraub oraz Zofia Lubińska-Rosset, której książka „Okruchy pamięci" będzie miała swoją premierę 28 sierpnia.
Uroczystości główne
29.08.2022 (poniedziałek)
godz. 11.00 Uroczystości religijne i symboliczne zapalenie zniczy pod pomnikiem pamięci łódzkich Żydów na cmentarzu żydowskim w Łodzi
Miejsce: Cmentarz żydowski, ul. Bracka 40
Marsz Pamięci z cmentarza żydowskiego na Stację Radegast
Trasa: ul. Zmienna – ul. Inflancka – Stacja Radegast
godz. 12.00 Uroczystości oficjalne (składanie kwiatów i zniczy) na Stacji Radegast
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi – Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12
godz. 19.00 „Potop świata” – koncert inspirowany wierszami dzieci z getta: Alizy Cygelman, Abramka Cytryna, Abramka Koplowicza, Chawy Ryng, Stelli Szafir
Wykonawcy: Elżbieta Mielczarek, Łukasz Lach, Adam Lewartowski wraz z orkiestrą kameralną Bajgelman Band. Muzyka – Łukasz Lach, scenariusz i reżyseria – Miron Zajfert
Miejsce: Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, ul. Więckowskiego 15
Wydarzenia towarzyszące
22.08.2022 (poniedziałek)
godz. 17.30 Otwarcie czasowej wystawy plenerowej „Byli sąsiadami. Ludzkie wybory i zachowania w obliczu zagłady“, przygotowanej przez United States Holocaust Memorial Museum
Organizatorzy: United States Holocaust Memorial Museum, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi – Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12
godz. 18.00 Panel dyskusyjny wokół wystawy
Organizatorzy: United States Holocaust Memorial Museum, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi – Oddział Stacja Radegast | al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12
27.08.2022 (sobota)
godz. 21.00 Havdala – uroczyste zakończenie Szabatu
Organizator: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi
Miejsce: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi, ul. Pomorska 18
28.08.2022 (niedziela) Dzień Ocalałych
godz. 10.00 Spacer po cmentarzu żydowskim z Rabinem Łodzi Dawidem Szychowskim
Miejsce: Cmentarz żydowski, wejście od ul. Zmiennej
godz. 13.00 „Łódź dla Pokoju“ – przejazd rowerowy
Organizatorzy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi, Fundacja Normalne Miasto „Fenomen“
Start: Pasaż Schillera, ul. Piotrkowska 110
godz. 15.00 Spotkanie z Ocalałą Zofią Lubińską-Rosset wokół książki „Okruchy pamięci" i otwarcie wystawy „Fragmenty pamięci" oraz wręczenie certyfikatów drzew pamięci w Parku Ocalałych
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 17.00 „Zapomnieć ten żal…“ – koncert dla Ocalałych w wykonaniu Urszuli Kryger i kwartetu smyczkowego
Organizatorzy: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Muzeum Miasta Łodzi
Miejsce: Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15
Bilety do kupienia w kasie Muzeum Miasta Łodzi w cenie: 12 zł (bilet ulgowy), 18 zł (bilet normalny)
29.08.2022 (poniedziałek)
UROCZYSTOŚCI GŁÓWNE I KONCERT
30.08.2022 (wtorek)
godz. 17.00 „Jesteśmy jednym kawałkiem tęsknoty. Śladami kobiet żydowskich w getcie łódzkim“ – spacer z Łódzkim Szlakiem Kobiet [PL]
Prowadzenie: Ewa Kamińska-Bużałek, Izabela Olejnik
Start: przed halą Bałuckiego Rynku przy ul. Zgierskiej
godz. 18.00 „CAFÉ ZELIG”, reż. Tanja Cummings, Niemcy 2020 – premierowy pokaz filmu i spotkanie z reżyserką oraz bohaterami filmu [PL/ENG]
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
31.08.2022 (środa)
godz. 17.00 Prezentacja nowego przewodnika po żydowskiej Łodzi z udziałem autorów i redaktorów [PL]
Organizator: Fundacja Centrum Taubego na Rzecz Edukacji i Życia Żydowskiego
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83
godz. 18.00 Projekcja filmu „Wielka Szpera” reż. Piotr Weychert, Piotr Perz [PL/ENG]
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
01.09.2022 (czwartek)
godz. 18.00 Wykład Andrzeja Grzegorczyka – kustosza Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi o Wielkiej Szperze [PL] oraz pokaz filmu "Losy Łodzi. Wielka Szpera 1942" - prod. Jacek Wawrzynkiewicz, reż. Mikołaj Szczęsny, 10', [PL/ENG, tłumaczenie na PJM]
Organizator: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
02.09.2022 (piątek)
godz. 18.00 Spotkanie z Ocalałym z łódzkiego getta – Leonem Weintraubem i pokaz reportażu „Leon – chłopiec, który przeżył piekło” – autor: Jacek Tokarczyk, prod. TVP3 Łódź dla TVP Historia, lipiec 2021, 13' [PL/ENG]
Prowadzenie: Jacek Tokarczyk
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
04.09.2022 (niedziela)
godz. 12.00 "O odkrywaniu historii obiektu: bransoletka z getta i losy rodziny Terkeltaubów-Torreyów" [PL]
Prowadzenie: Anna Łagodzińska-Pietras i Agnieszka Szygendowska
Organizator: Muzeum Miasta Łodzi
Miejsce: Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82,
Wstęp: 5 zł (bilet ulgowy), 7 zł (bilet normalny)
godz. 14.00 "Discovering the history of an object: a bracelet from the ghetto and the fate of the Terkeltaub-Torrey Family" [ENG]
Prowadzenie: Anna Łagodzińska-Pietras i Agnieszka Szygendowska
Organizator: Muzeum Miasta Łodzi
Miejsce: Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82,
Wstęp: 5 zł (bilet ulgowy), 7 zł (bilet normalny)
godz. 16.00 „Oddajcie mi swoje życie” – akcja performatywna na tekst i instrumenty perkusyjne [PL]
Organizatorzy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Teatr Chorea, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Miejsce: ul. Zachodnia 14
godz. 16.45 Przejście z ul. Zachodniej 14 do Centrum Dialogu śladami dzieci z getta łódzkiego [PL]godz. 17.45 Performance przy rzeźbie chłopca z getta [PL]
Miejsce: Park Ocalałych (przed budynkiem Centrum Dialogu) | ul. Wojska Polskiego 83
godz. 18.00 „Szpera '42“ – spotkanie z twórcami spektaklu plenerowego „Szpera '42“ z 2012 roku: Ruthie Osterman, Łucją Herszkowicz, Eliną Tonevą, Tomaszem Rodowiczem, Joanną Chmielecką i innymi [PL/ENG]
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
05.09.2022 (poniedziałek)
godz. 17.00 Spotkanie z autorką „Bezsenności Jutki” - Dorotą Combrzyńską-Nogalą dla nauczycieli/ek i edukatorów/ek [PL]
Organizatorzy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Wydawnictwo Literatura
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
Zapisy pod adresem mailowym:
godz. 19.00 חלל פנוי | Zwolniona przestrzeń – wernisaż obrazów Aleksandry Chciuk inspirowanych historią Wielkiej Szpery [PL]
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83
20.00 Projekcja filmu „Z głębokości wołam”, reż. Wojciech Gierłowski, 2005, 25’ [PL/ENG]
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83
06.09.2022 (wtorek)
godz. 19.00 „Żebyś przeżyła wojnę” – spektakl dla widzów dorosłych i młodzieży od 13 roku życia (scenariusz, reżyseria, obsada: Anna Rakowska i Karolina Zajdel) [PL]
Bilety: 40 zł
Organizator: Artkombinat Scena Monopolis
Miejsce: Artkombinat Scena Monopolis, ul. Kopcińskiego 62a, Łódź
07.09.2022 (środa) godz. 10.00 Lekcja o Wielkiej Szperze dla młodzieży i spotkanie z Dziećmi Holocaustu [PL]
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83
Zapisy dla szkół pod adresem mailowym:
godz. 17.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Wojna domom. Sala Neoplastyczna w solidarności z Ukrainą” [PL/UA]
Organizator: Muzeum Sztuki w Łodzi
Miejsce: ms1 | ul. Więckowskiego 36, wejście od ul. Gdańskiej 43
Wstęp: 1 zł
godz. 19.00 Yiddish Tango – koncert Olgi Avigail Mieleszczuk z zespołem Tango Attack: Hadrian Tabęcki – fortepian, Grzegorz Bożewicz – bandoneon, Piotr Malicki – gitara [PL]
Bilety:
Cena biletu w przedsprzedaży do 7.08.2022: 69 zł
Cena biletu po 08.08.2022: 79 zł
Organizator: Artkombinat Scena Monopolis
Miejsce: Artkombinat Scena Monopolis | ul. Kopcińskiego 62a, Łódź
08.09.2022 (czwartek)
godz. 16.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Poczta w łódzkim getcie” – Adam Sitarek, Ewa Wiatr (Centrum Badań Żydowskich UŁ) [PL]
Organizatorzy wystawy: Centrum Badań Żydowskich UŁ, Archiwum Państwowe w Łodzi, Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego
Miejsce: Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego, ul. Jana Matejki 32
09.09.2022 (piątek)
godz. 17.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Jerzy Krawczyk. Myszy i ludzie” [PL/ENG]
Organizator: Muzeum Sztuki w Łodzi
Miejsce: ms2, ul. Ogrodowa 19
11.09.2022 (niedziela)
godz. 12.00 „Ostatnia droga” – spacer teatralizowany [PL]
Reżyseria: Justyna Schabowska
Prowadzenie: Izabela Terela
Organizator: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
Miejsce: obszar dawnego getta
Start: ul. Organizacji WiN 50
Koszt: 5 PLN/osoba, płatne na miejscu
