UM Łódź: Gawędy łódzkie. Jaki był potencjał Łodzi na początku XIX w.?

W pierwszych latach istnienia Królestwa Polskiego, utworzonego na mocy kongresu wiedeńskiego w 1815 r., sieć osadnicza na obszarze obecnej Łodzi była dosyć gęsta. Warto przypomnieć, jaki był potencjał Łodzi i jej okolic na początku XIX w.

• Stare wsie: Bałuty, Brus, Chocianowice, Chojny, Kały, Łagiewniki, Modrzew, Moskule, Radogoszcz, Retkinia, Rogi, Rokicie, Sikawa, Stoki, Widzew, Wólka, Zarzew, Złotno.
• Stare folwarki: Jagodnica, Ruda, Stara Wieś, Wójtostwo Łódzkie.
• Stare osady młyny: Chachuła, Charzew, Kalski, Księży, Lamus, Miejski-Mania, Pabianka, Rokicki, Urban, Wiskicki, Wójtowski, osada pomłyńska Kulam-Piła.
• Oczynszowane kolonie olęderskie z lat 17821795: Antoniew, Dąbrowa, Grabieniec, Henryków, Janów i Żabieniec.
• Kolonie z okresu pruskiego: Augustów i Olechów oraz późniejsze oczynszowane: Łagiewniki Małe, Moskule Małe.
• Osady leśne i późniejsze osady rolnicze: Karkoszka, Zarzewek; osada służby leśnej Koziny, osady tzw. budników (smolarzy, dziegciarzy itp.) Budy Sikawskie; osady hutników szkła Huta Chojeńska, Huta Rogowska; osady rolniczo-rzemieślnicze np. Kowalszczyzna.

Łącznie do początku lat 20. XIX w. na obszarze dzisiejszej Łodzi znajdowało się, oprócz miasteczka, 56 różnego typu osiedli, w których mieszkało łącznie 6,7 tys. osób w 783 budynkach. W samej Łodzi w tym czasie było 939 mieszkańców i 97 domów.